شهرستان قلعه گنج با وسعتی حدود 200/14 کیلومتر مربع در جنوبی ترین نقطه استان کرمان واقع است . فاصله آن تا مرکز استان 435 کیلومتر می باشد . از شمال به شهرستان کهنوج از جنوب به شهرستان ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان از غرب به شهرستان منوجان و بندر جاسک در استان هرمزگان از شرق به شهرستان رودبار جنوب محدود می شود . دارای 2 بخش مرکزی و چاه دادخدا و 5 دهستان و 309 پارچه روستا و آبادی دارای سکنه و جمعیتی حدود 000/80 نفر جمعیت با حدود 15 هزار خانوار می باشد. 96 درصد مردم شیعه و مابقی از اهل سنت هستند . تاریخچه و وجه تسمه قلعه گنج : قلعه گنج در اصطلاح مدرن منطقه در گذشته به کلات گنج معروف بوده کلات همان قلعه است به جهت سرسبزی و آبادی بیش از حد منطقه و قرار گرفتن دشت ها و جلگه منطقه در برابر ارتفاعات در زمان لشکر کشی نادر شاه به هندوستان وقتی بر روی ارتفاعات قرار گرفته و دشت سبز و پر مرغزار منطقه را می بیند با آن همه باغ و در حاشیه کوهسارها این منطقه را به قلعه ای از گنج توصیف می نماید که بعد ها به این نام مشهور شد وجود قنوات و چشمه های بسیار در این منطقه خود موید این وصف بوده است . آثار تاریخی : شهر پنج هزاره رمشک ، شهر حیدر در زیردامنه مارز ، تپه تاریخی کلات مالک ، تپه تاریخی تم سرخ در چهل منی و وجود آثار باستانی در حاشیه ارتفاعات شهرستان به زبا مردم کرمانی و تلفیقی از زبان محلی ، هرمزگانی و بلوچی است . قابلیت کشاورزی و دامپروری منطقه : اقتصاد مردم شهرستان قلعه گنج بر پایه کشاورزی و دامپروری می باشد شغل 80 درصد مردم کشاورزی و دامپروری است . 450 هزار هکتار اراضی قابل کشت در این شهرستان وجود دارد که چنانچه با یک برنامه اصولی و مکانیزه کشاورزی و دامپروری در این منطقه مورد حمایت ویژه قرار گیرد می توان سطح زیر کشت و ظرفیت های موجود شهرستان را تا ده برابر افزایش داد. مهمترین محصولات کشاورزی منطقه زراعی : گندم ، جو ،کنجد، لوبیا ، ماش ، ذرت و گلزا . محصولات باغی : لیمو ترش ، پرتغال ، لیموشیرین ، خرما تعداد موتور پمپ های کشاورزی 4200 حلقه تعداد قنوات : 54 رشته تعداد چشمه : 72 دهنه 1 – تیتانیم درباغ قلعه گنج 2 – کروم اورتین 3 – مس رمشک 4 – روی رمشک 5 – طلای رمشک نگاهی به فرهنگ عامیانه فرهنگ عامیانه بخشی از فرهنگ توده مردم است که تخیل ، احساس ، آرزو ، و اندیشه های گوناگون را از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده و دگرگونی معیارهای زیبا شناسی و اخلاقی هر دوره از زندگی یک قوم را آشکار می کند . علاقه روستا ییان به حفظ سنت ها و اقتفای شیوه های زندگی آنها با طبیعت باعث افزایش تخیل آنهاست . فرهنگ عامیانه و فو لکلور مجموعه ای از دانستنی ها و باورها و رفتارهای گروهی که با موازین علمی و منطقی جامعه انطباق ندارد و اجرای آنها بر حسب عادت ، تقلید ، این دانستنی ها عبارتند از : آداب و رسوم ،تولد ، مرگ ، ازدواج ، نحوه زندگی ، کشاورزی ، جشن ها ، پیشگویی ها ، خرافات ، طبابت ها ،بازی ها ، آوازها ، قصه ها و سایر آداب و اعتقادات که بنابر چگونگی تفکر و نحوه ی زندگی مردم در طول اعصار مختلف است . میراث فرهنگی و گردشگری قلعه گنج : قلعه گنج همانطور که از نامش پیداست قلعه ها و حصارها و یا .........بسیاری داشته و دارد بدیهی است که با گذشت زمان افق نگاه چشم تاریخ مردم ضعیف تر شده و دید ماوراء اید ئولوژی آنها هم ضعیف تر می شود . بطوریکه بسیاری از قلعه ها و تپه ها آثار باستانی را به علت عدم آگاهی از فلسفه پیدایش آنها تبدیل به زمین کشاورزی و مسکونی کرده اند . قدمت این تپه ها ی باستانی که در دوره های زیگورات گورستان قلعه بوده اند به اندازه قدمت سایر زیگورات ها و قلعه ها ایران و جنوب شرق نیز می باشد . این منطقه که در مسیر راه ارتباطی تمدن هند با تمدن بین النهرین بوده به لحاظ فرهنگی و زبانی بسیار حائز اهمیت است و نیاز به پژوهش های فراوان دارد . البته سخن از میراث فرهنگی منطقه ای که هنوز شناخته نشده و به ثبت نرسیده در حال حاضر هم بی فایده و هم فایده دار است . میراث فرهنگی و گردشگری این منطقه را به چهار دسته می توان کرد . 1 – میراث زبانی 2- تپه های باستانی 3 – زیارتگاهها و مکانهای مقدس 4 – جاذبه های طبیعی . میراث زبانی : میراث زبانی عبارت است از فرهنگ زبان و گویش خاص این منطقه خاص این منطقه که با توجه به آن قسمت اعظمی از فرهنگ و زبان فارسی ایران باستان را با خود به ارمغان آورده است و به دلایل خاص جغرافیایی تاریخی از آمیزش بازیهای ترکی ، اروپایی و سامی در امان مانده است . جذابیت و زیبایی این گویش را باید در کنایات ، تمثیلات ، اصطلاحات ، ترکیبات و تصویر است زمینه های مختلف انسانی و طبیعی دانست . تپه های باستانی : تپه های باستانی عبارتند از : 1 – تم سرخ و تم سفید واقع در بن بری 2 – تپه های گلو و آهوان 3 – تپه های مرکز شهر در حوالی حسن آباد و چیل آباد 4 – گل کوچک و گل بزرگ در زر 5 – قلعه پای میخ در پای میخ 6 – تپه گبران در تمگران 7 – گور بندان در زیر دامنه مارز 8 – قلعه مالک در کلات مالک 9 – قلعه رمشک 10 – قلعه مارز 11 – قلعه های کوه شهری در گشمیران از میان این تپه ها تم سرخ ، تم سفید و تمگران از نظر ارتفاع و وسعت و اشیاء بدست آمده چشم هر بیننده ای را به خود جذب کرده است . زیارتگاهها : زیارتگاهها و مکانهای مقدس عبارتند از : 1 – زیارت بچه واقع در سرخ قلعه 2 – زیارت جناب علی واقع در دستگرد 3 – زیارت شیث واقع در کشیت 4 – زیارت پیر گشمیران در گشمیران 5 – زیارت بی بی در شهکهان 6 – زیارت هاجر ابراهیم در مارز 7 – زیارت امیر المومنین در راین قلعه مارز 8 – زیارت امیر در کنگرو 9 – زیارت گیاهان 10 – زیارت پیر کنار در مارز جاذبه های طبیعی : جاذبه های طبیعی عبارتند از : 1 – دره کشیت 2 – دره در باغ در کوههای دستگرد و انتهای کوههای کهنوج با شیب تند 3 – دره رمشک در قسمت انتهای جنوب شرقی رشته کوه بشاگرد 4 – رودخانه کریشگ5 – رودخانه پیم جان 6 – تنگ سم سیلی 7 – روستای پشت سر و شهکهان 9 – مارز مذهب : اگر چه در نخستین سالهای تسلط مسلمین بر کرمان و این منطقه نیز فتح شد اما تا اواسط قرن سوم هجری زرتشتیان مناطق شرقی و جنوبی رودبار همچنان آئین زرتشتی را حفظ کردند . تاریخ نویسان می نویسند : با نفوذ اعراب به مشرق و کرمان زرتشتیان رها کردن زاد و بوم را به زیر فرمان رفتن تازیان ترجیح دارند و به سیستان پناهنده شدند . با توجه به شواهد تاریخی می توان گفت کیش و آئین اکثر ساکنان این مناطق زرتشتی بوده است .بلاذری در فتوح البلدان می نویسد : عده ای از قوم قفص با این که مدت ها در مقابل مسلمانان پایداری کردند . عاقبت در زمان خلافت بنی عباس و صفاریان به آیین اسلام گرویدند . مکران یعنی جنوب بلوچستان در اواخر خلافت عمر دستخوش تهاجم سپاهیان اسلام گردید . سرداران محلی را بکشتند از جمله غنایمی که پیش عمر آوردند یک زنجیر فیل بود . بنابراین تصرف جیرفت و این نواحی را به دست مسلمین در دو زمان متفاوت نوشته اند یک دوران خلافت عمر و دیگری دوران خلافت بنی عباس . پس از استیلای مسلمین در این نواحی با مرکز حکومت عباسیان پیروان مذاهب منشعب از اسلام مانند ازراقه و قطریه که گروههایی از خوارج بودند ، این سرزمین را پناهگاهی مطمئن برای فعالیت های خود قرار دادند . در نتیجه کشمکش ها و درگیری های زیادی میان حکام اسلامی و گروههای فوق به وجود آمد . سر انجام پیروان و سران فرق های یاد شده تار و مار گردیدند . اکنون مسلمانان شیعه و سنی در این مناطق هستند . شعیان اکثریت را دارا هستند و اهل تسنن که در اقلیت به سر می برند بیشتر در رمشک و نواحی اطراف سکونت دارند
